مواد شوینده فرش

در این سلسله مقالات بصورت کامل تمامی نکاتی که برای نگهداری فرش لازم است بدانید را قرار می دهیم. در ادامه مقاله قبلی که  بصورت اختصاصی درباره شستشوی فرش و مواد شوینده فرش انواع قالی توضیح می دهیم. رعایت نکات ذیل می تواند در راستای این هدف نقش موثری ایفا نماید.

مایع تمیز کننده ی فرش

•  شستشوی فرش در منازل با شوینده های رایج منجر به خشک و شکننده شدن الیاف پشم می شود ، زیرا این مواد برطرف کننده چربی های قوی و دارای ترکیبات شیمیایی اسیدی قوی هستند و چربی الیاف پشم را نیز گرفته منجر به شکستگی و بروز کچلی در فرش می شود .
• اگر فرش دارای خامه های رنگی باشد که ثبات کافی ندارند در زمان شستشو و کشیدن برس ممکن است رنگها در هم ادغام شوند .بنابراین در کارگاههای قالیشویی حوضچه هایی با مواد خاصی آکنده شده که چنین فرشهایی را در آنها قرار می دهند و رنگ الیاف آنها به طور نسبی برای مدتی ثابت می شود . اما به هر حال گاهی فرش رنگ می دهد و چاره ای جز رنگبرداری نیست .

شوینده سنتی

• چنانچه از مواد شوینده سنتی استفاده شود احتمال وجود ناخالصی در آنها وجود دارد و باید به دقت  آبکشی شود تا از آسیب جلوگیری شود .
  اگر آبکشی در رودها و نهرها انجام شود ، برخی املاح معدنی مثل (کچ و آهک) ممکن است در فرش بماند و باعث آسیب قالی گردد .
• برای نرم کردن فرش در صورت لزوم می توان از مواد نرم کننده استفاده کرد .

دارکشی

• بعد از شستشو ، فرش باید بوسیله دارکشهای مجرب دار کشی شده و کج شدگی آن از بین برود .
• بعد از دارکشی فرش باید از نظر کناره ها و ریشه ها گلیم بافی و شیرازه بازدید شود و در صورت وجود نواقص ناشی از شستشوترمیم شود .
• فرش بعد از شستشو معمولاً با تراش کمی پرداخت می شود ، برای پرداخت تیغه برنده و مکنده باید  بسیار تیز بوده و در صورت لزوم برای اینکار از دستگاه استفاده می شود تا تمام سطح فرش یکنواخت تراش  داده شود .
•  لوله کردن فرش به منظور خشک کردن آن هرگز توصیه نمی شود ، چرا که منجر به ایجاد کیسی و  برآمدگی در فرش می شود .

شامپو فرش

• صابون لباسشویی و شامپوی فرش که قلیای کمی دارند شوینده‌های خوبی برای فرش هستند. اگر شامپو فرش  در دسترس ندارید یک قاشق چای‌خوری نمک را در یک لیتر آب حل کنید. آن را خوب بزنید تا کف کند. کف را با  یک گلوله تور که زیاد آب جذب نمی‌کند روی سطح فرش بمالید و با دستمال حوله‌ای خشک کنید.

نگهداری فرش دستبافت

مهم ترین نکته ایی که نگهداری فرش دستبافت باید به آن توجه داشت این است که بیشترین آسیب دید‌گی‌های فرش دستباف بر اساس تجربیات مشاهده شده مربوط به ساییدگی، پوسیدگی، بیدخوردگی و تداخل رنگ است. در ادامه نکات مهم در نگهداری فرش دستبافت را توضیح می دهیم.

•  فرش دستباف را روی سطح هموار مانند سنگ، سرامیک، موزائیک، و پارکت پهن شود، این سطح باید صاف، خشک و عاری از گرد و خاک باشد.
•  نباید فرش دستباف بر روی سطح گچی، خاکی یا آهکی گسترده شود، این مواد به علت قلیایی بودن باعث تجزیه پشم و ابریشم خواهند شد. هر چند فرش دستباف به اندازه کافی سنگین بوده و این امر جابجایی آن را محدود کند، ولی در طول زمان ممکن است که در یک جهت حرکت کند، در این صورت برای جلوگیری از حرکت فرش می‌توان از ترمز فرش که به صورت قطعه‌ای از لاستیک خاص است که در زیر فرش قرار می‌گیرد از حرکت آن جلوگیری کرد.

• از قرار دادن اشیای سنگین و دارای پایه‌های باریک مانند مبلمان بر روی فرش دستباف خودداری کنید، این امر باعث فشرده شدن فرش دستباف شده و در طولانی مدت ممکن است که اثر آن از بین نرود. در صورتیکه به اجبار باید این کار انجام شود بهتر است با قراردادن زیر مبلی(چوبی یا پلاستیکی) زیر پایه مبل نیروی وارده را پخش کرده تا آسیب کمتری ایجاد کند و حداقل ماهی یکبار محل پایه مبل را تغییر داده شود.
•  راه رفتن مداوم بر روی قسمت خاصی از فرش باعث ساییدگی فرش در آن محل خواهد شد که برای جلوگیری از این اتفاق می بایست حداقل هر شش ماه یک بار بسته به میزان تردد فرش را سر و ته کرده تا پرزهای فرش امکان یابند که به حالت اولیه بر گشته و مقاومت بیشتری داشته باشند.

ریشه فرش دستبافت

•  ریشه‌های فرش در صورتی که تردد زیادی روی آنها صورت گیرد، ممکن است آسیب ببینند، بهتر است در این صورت ریشه‌ها را با پارچه پنبه‌ای لفافه دوزی شود.
•  از قراردادن گلدان‌ یا درختچه بر روی فرش و یا کنار آن خودداری شود، چرا که اغلب پوسیدگی فرش ناشی از آب اضافی‌های گلدان است.
•  نباید از مواد سفید کننده برای شستشوی فرش یا ریشه آن استفاده شود، چرا که این مواد باعث پوسیدگی زود هنگام فرش خواهد شد.
• از قراردادن فرش دستباف در زیر نور مستقیم خورشید مثلا کنار پنجره خودداری شود، در صورت لزوم می توان از رو فرشی برای محافظت فرش استفاده کرد و بهتر است که هر دو تا سه ماه یکبار برای جلوگیری از دو رنگی فرش آن را سروته کرد.

نظافت فرش دستبافت

•  نظافت فرش از نظر گرد و خاک و آشغال کنترل شده و در صورت لزوم با استفاده از جاروبرقی ساده(بدون برس) آن را جارو کنید. توجه کنید هر قد فرش کمتر جارو شود، عمر آن بیشتر خواهد بود بنابراین فقط در مواقع لزوم این کار انجام شود.
• با استفاده از جاروی برقی برس دار و یا جاروی دستی، سطح فرش را جارو بزنید، دقت شود در صورت استفاده از جاروی برقی برس دار از استفاده آن در قسمت ریشه ها خودداری شود، چراکه ممکن است ریشه درون برس جارو گیر کرده و باعث صدمه دیدن ریشه‌ها شود. آخرین مرحله جاروکشی در جهت خواب فرش باشد تا پرزهای فرش مرتب شده و نقوش وضوح خود را بدست آورند.

شستشوی فرش دستبافت

•  هر دو یا سه سال، فرش خود را کنترل و در صورت نیاز آن را بشویید. دقت شود هر قدر میزان شستشوی فرش کمتر باشد عمر فرش بیشتر خواهد شد و بنابراین فقط در مواقع لزوم فرش را بشویید، در صورت تمایل می توانید با استفاده از شامپوی مخصوص فرش البته با نام‌های معتبر و دارای پروانه ساخت استفاده کنید.
•  بهتر است برای شستشوی خانگی از جاروهای برقی مخصوص که دارای قدرت کشندگی مواد خشک و مرطوب است استفاده کنید تا رطوبت درون فرش باقی نماند، پس از شستن فرش لازم است که حداقل به مدت دو ساعت پنجره‌ها باز گذاشته شود تا فرش کاملا خشک شود.
•  اگر سطح فرش در اثر آلودگی هوا سیاه و کثیف شده بجای شستشوی کامل می توان مقدار کمی شامپو فرش را در یک ظرف آب ریخته با دست خوب به هم زده تا کف کند.

مواد شوینده فرش دستبافت

•  همچنین با استفاده از کیسه برنج از جنس pp سفید فقط کف روی ظرف را برداشته و با آن سطح فرش را از سمت بالا به طرف پایین (در جهت خواب فرش) چند بار روشویی شود.
• باید با استفاده از پارچه سفید مرطوب (در جهت خواب فرش) ماده شوینده از سطح فرش پاک شود همچنین باید مراقب بود آب و مواد شوینده به مغز فرش نفوذ نکند و حتما کامل خشک شود.